'
======================================================================================
Óm de 2 waeke sjteit ein sjtökske in 't Zittesj van mich veur uch mit d'n titel: van KUL pès KULTUUR op dees site mer ouch op mien Feesbouk en op de mail van luuj die 't sjtökske op hun eige mail wille kriege.
============================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 26 19-12-2023
’t Lètste sjtökske van dit jaor.
Ich höb d’r mit deze d’rbie 26 gesjreve, dat zeen óngeveer zo’n 11000 weurd. Es geer ze nog ’s nao wilt laeze: ze sjtaon op mien ‘sait’ www.zittesj.jouwweb.nl
En volgend jaor begin ik mit de neugende jaorgank! Mer eesj höbbe veer nog de res van deze gezèllige maondj. De krisboum haet nog neit geruzeld, mer dat deit dae neppe al jaore neit! 😉 De krissjtal mit krubke sjteit nog ummer d’rnaeve en ouch dao haet zich nog niks verangerd.
Wos geer dat Franciscus van Assisi 800 jaor geleje de eesjte krissjtal haet laote boewe, in de bósj naeve Greccio (Italië) óm de luuj oetlègk te gaeve euver de ’t krisverhaol, de gebäörte van ’t kriskèndj. Daonao haet zich dees traditie euver ’t ganse landj, euver de ganse welt versjpreid. Mit gans väöl variaties. En de percieze tied is ouch ónbekènd. ’t Zal neit december zeen gewaes, want dae is vaöl te kawd óm es sjeper (herder) boete op de sjäöp te passe. En of ’t eine sjtal waar, wit me ouch neit. ’t Zou aevegoud ein grot kènne zeen gewaes. Allenej mysteries…
De 25e december is pas later gekaoze ómdat de Romeine op 25 december vruiger de Midwèntjerfeeste vierde en de eesjte christene dat feesmomènt höbbe gebroek óm de gebäörte van Jezus te viere.
Amerikaans, Dutsj, of Holles?
De krisman, Santa Claus is óntsjtange in Amerika, mer kump oorsjprónkelik oet ós eige landj. Santa Claus is ein verbastering van Sinterklaos. Nederlandse emigrante höbbe die traditie mitgenaome nao Amerika en dit woort vermèngk mit Dutsje tradities zo wie kedootjes gaeve mit de krismes. De krisboum haet eigelik niks mit krismes te make. ’t Neier zètte van eine boum en ’t verseiere daovan kump van aw Germaanse feeste!
Krubkes kieke & kaarte sjikke
Op väöl plaatsje kènt me in dezen tied krubkeswanjelinge make. In ós Heuvellandj waere die al 17 jaor georganiseierd. Kiek mer ’s op www.kribkes.nl Mer ouch kortbie kènt geer sjoon krisstel bekieke, in ós eige kirke natuurlik.
Dit jaor versjik ich nog mer wenig richtige kaarte. Dees traditie - saer 1848 – is zo enorm groot gewore, mer ouch erg verangerd. Väöl luuj sjikke zich allewiele appjes, e-mails en e-cards en die zeen meistes aeve perseunlik es geweun kris-kaarte. In Groot Brittannië woorte veurig kjaor bekans 670 miljoen kriskaarte versjik! Of die allenej CO2-neutraal gedrök en bezörg woorte?!
‘In diesem Sinne’:
Ich wunsj al mien troew laezesj en anger dialekleifhöbbesj:
sjoon Krisdaag, eine gouwe Roetsj en ein Gelökzelig 2024!
Blief gezóndj. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
=================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 25 5-12-2023
Euver verrassjinge, verkeizinge, veurnummes en miene krissjtal.
Óndanks dat ich neit mee geluif, haet mich Sinterklaos toch verrasj mit ein lekker sjtök sjoklaat: de J. Vruiger dach ich dat dao weniger sjoklaat in zout es beveur-beeld in de S van Sinterklaos, mer naodat ich ze oppe waog haw gelag wos ich dat dat neit zo waor. ’n Tweede verrasjing is mit de pos gekómme: twee sjoon sjpange, de Greutsje pin van dit jaor mit ein sjpengske van radio Nónnevot. Ze zeen alletwee hartsjtikke sjoon gewore. Ich loester dees daag aevel neit nao Radio Nónnevot ómdat veer in dezen tied noe dekser de WDR op höbbe sjtaon. Aaf en toe ouch Skyradio, de Christmas station, mer dat wurs te op ein gegaeve momènt ouch muig. ’n Driede verrasjing,veur uch mer neit veur mich - want ich moch in de jury zitte - is de verkeizing en oetroeping van de nuje Zwentibolddichter 2023. Tot mien opvolgster is gekaoze : Annemarie Gulikers. De twee anger genomi-neierde ware Marleen Schmitz en Bep Mergelsberg. Veur alle drie nog eine ge-meinde proficiat!
Nog eine keer euver de verkeizinge; waat eine sirk alweier. Dat geit natuurlik nog maonje doere veurdat dao ein coalitie oet kump. En wie die polletikkers zich óngerin de vleige perbeiere aaf te vange. Aaf en toe höb ich nao die kalpro-gramma’s gekeke mer dao vrit geinen hóndj brood van. Ich vuil dat ich mich begin te ergere…
Zo taege ’t ènj van ‘t jaor haet me ’t ouch dèks ein aantal wunsje en veurnummes veur ’t nuut jaor dat kump. De jeug sjrif dees dèks op in hunne bucketlies. Nuusjierig wie ich bèn, höb ich waal opgezóch wo dat woord vandaan kump. ’t Haet niks mit tob, ummer of töbke te make wie ich dach, mer mit de Èngelsje oetdrökking: ‘kick the bucket’, waat zoget wie hemele beteikent. Ich höb dao ’s ein sjtökske euver gesjreve, dat ouch in miene eesjte en mesjiens waal lètste verzamelbundel mit d’n titel: “Eine poes bloume in ’t Zittesj” kump te sjtaon. Mer dat doert nog ein tiedje! Hawt ’t mer in de läöker. De kaf is al vaerdig! Ich zal waal eesj ein aantal luuj mótte oetlègke dat ‘r ein versjil is tösje poes (sjleiptoon) en poes (sjtoottoon)!
Óngerwiel geneit ich al mee es twee waeke van óze krisboum! Ónger in inkraome van de krissjtal koume weier gans get herinneringe baove drieve. Jeder beeld veur de krissjtal krig ziene/häöre wilkom en wurt dan nog ‘ns goud bekeke. Dit jaor höb ich ouch mee ruumde veur de sjtal gemaak, zodat ich de drie keuninge en de kemeel neit houf te versjtaeke pès de zösde jannewari. Ich vónj dat urge zielig… Ze sjtaon waal op gepasde aafsjtandj natuurlik. Óm get aan ’t miljeu te doon höbbe veer de boum al zo’n twelf jaor. Ouch de anger verseieringe höbbe intösje allenej ledlempkes en tiedsjakelaesj. Alles veur ’t miljeu. En…es veer eine richtige krisboum zouwe opzètte, hawwe veer d’r waal twee of drie neudig, zo lang mót dae kènne sjtaon!
Pès de lètste van KUL pès KULTUUR 2023 op 19 december.
Blief gezóndj. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 24 20-11-2023
Prins Rick d’n 2e, herinneringe, sjpuite en sjtömme!
Veer höbbe eine Prins. Eine sjnaak oet Broukzitterd èn eine wageboewer! Van harte proficiat Nick. D’n aanvank is gemaak, ouch nog mit goud waer. Dat belaof ein prechtig sezoen te waere!
Aafgeloupe zóndig zeen v’r nao ’t Salviuskirkske gewaes in Lömmerich. Waat ein sjoon kirkske is dat toch. Wos geer dat ‘t ein van de awdste kirkgeboewe van ós landj is, daterend oet de teende eeuw? En… dat ‘t kirkske eine geweldige akoestiek haet? Miene favoriete Limburgse groep Baroesjko sjpeelde dao hun program “Herinneringe”. Vanteveure waar d’r ein klein veursjtèlling van Lonne Kielen. ’t Zóng ouch twee leidjes mit de band mit. Bram van Gerwen, oudbandlid, kalde alles aanein. Geweldige tekste óm euver nao te dènke. Bekènde en nuuj leidjes wisselde zich aaf. ’t Waar es vanouds geneite mit ein gans grote G. Chapeau weier.
Intösje höb ich ouch de oproup veur de corona-sjpuit in de bös gekege. Daoveur mót ich nao de Waereldsjtad. Es ’t zo goud geit es wie mit de gripsjpuit bèn ich kóntent.
Euveriges, vergaet neit te sjtömme veur de verkeizing van de lede van de Tweede Kamer der Staten-Generaal: euvermörge 22 november, van 7:30 oer pès 21:00 oer.
Ich haw gaer op ’t sjtömburo gezaete, sjus wie de veurige maol. Haw mich gans vruig opgegaeve en ouch de digitaal training goud doorloupe, mer kreeg berich dat ich oppe reservelies woort gezat, ómdat ‘r zoväöl aanmeljinge ware. Dat vónj ich vruiger al neit fejn, reserve sjtaon, dus höb ich dat aan mich veurbie laote gaon. ’t Is mich lèts ouch al èns passeiert, bie eine veurdrach. Zouwe ze mich te awd of neit goud genóg vènje??😉😉 Ich zèk mer zo: gaer of neit.
Veer gaon langzaamaan nao de lètste maondj van ’t jaor. Höb dit jaor gans vruig de krisboum gezat en ’t hoes geseierd. D’r zeen luuj die zègke dat dat in dezen tied neit mee kènt, mit al die oorloge oppe welt. En die refereiere zelfs nao de Golfoorlog van de veurige eeuw. Dat vènj ich te wied gaon. Dan zouw d’r gein fees mee gevierd maoge waere, gein Oktoberfees, geine Sinterklaos, geine Krismes, gein Awd-op-Nuuj, geine Vastelaovend en gank mer door.
Nae ich kèn en wil al die oorloge en opsjtenj euver de ganse welt neit negeiere. Ich kèn allein mer haope dat al die conflicte op ein baeter maneier waere opgelos es door geweld. Ich höb dao dèkser euver gedich. Oet mien gedich ‘positief ’:
nae, ich sjloet mien ouge neit, sjtaek de kop neit in ’t zandj
ich blief geluive in de jeug, ‘al kump goud’ is geine druim
es noe jederein veur zich, mit de anger raek’ning hiltj
en oug dèkser mitein kalt, zuut de welt gans angesj oet!
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR op 5 december.
Blief gezóndj.
Reageiere: johnhertogh@gmail.com
=============================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 23 7-11-2023
Aafgeloupe zaoterdig zeen veer nao Cyrille Niël gewaes in ’t Toon Hermans Theater. Zien program heisjde: Op zuik nao get gelök. Veer höbbe mit z’n alle weier goud kènne lache en geneite. Cyrille op zien bès. Zien Zittesje ‘vertaling’ van ’t Limburgs volksleid voul ouch goud in de sjmaak. Eine prechtige aovend. Ouch de naozit waar gans gezèllig. 😉
Ich bèn d’r nog sjus op tied mit: ‘t Viefde sezoen vink aan op d’n 11e van d’n 11e. Dit jaor is de Alaaf-trap weier oppe Mert in Zitterd en ouch nog op eine zaoterdig; dat wurt ein fejn feesweekend. Bèn benuud waat me oet de vastelaoveshoud touvert. In jeder geval wurt de nuje sjtadsprins oetgeroupe. Dae kump mit einen optoch nao de Mert. Dat gebeurt mit eine lange trailer, wo hae ónherkènbaar op zienen troon zit. De prins wurt óngersjteund door de perpluuj-vereiniginge en de Paek zal óngerwaeg veur de meziek zörge.
Oppe Mert wurt ouch de nuje sjlager bekènd gemaak, dae wurt gekaoze door ’t volk! Jederein kènt live oppe Mert - via de app van Radio Nónnevot - zien of häör keus doorgaeve.
Dit zeen de drie finaliste: Nigel Tummesj en Luc Eijkeboum mit ‘Ich aom Zitterd’, Cyrille Niël mit ‘Ich kèn d’r neit genóg van kriege’ en Koeraasj mit ‘Veer wille niks misse’. ’t Program sjtart óm 19:30 oer en is róndj 22:00 oer aafgeloupe. Haopelik wirk ’t waer get mit.
Alaaf! de nuje prins. In Kölle en ouch in Zitterd ruip me ummer ‘Alaaf!’, in Düsseldorf ‘Helau’, in Paderborn zaet me ‘Hasipalau’en in Baek ‘Allewiel’. Waat te dènke van: ‘Gaef h-m haver’ in Munstergelaen? Ich vènj ’t allemaol prechtig.
Dit is ouch ’t sjpuitsezoen. Nae, ich mein niet sjpuite op ’t landj…Ich höb mich de gripsjpuit dits keer lènks laote zètte, is ‘ns get angesj. 😉 Pès noe toe höb ich nog geine las gehad. Aafwachte mer weier. In ein paar waeke krieg ich ouch weier ein coronasjpuit. Haopelik de lètste.
Ich höb lès euver de Funfare van fanfare St.Jan in Leijebrouk gesjreve.Kreeg dao ein sjoon oetneudiging veur. Ich dach dat ich es awd baritonsjpeler waal mit zou kènne doon. Höb ’t ouch geperbeierd, mer es me mee es 15 jaor neit mee op zo’n dènk geblaoze haet… Kórtóm, ’t is mich neit gelök. Nao ein paar extra lèsse bèn ich mer gesjtop. Gelökkig zeen de anger ‘leerlinge’ waal doorgegange en ’t belaof get sjoons te waere. Ich hawt uch op de heugde.
Euveriges, de nuje Veldgewas is weier oet. Wilt geer ‘m laeze?
Kiek op www.veldeke.net Dao kènt geer uch veur niks op abonneiere. Doon!
De volgende van KUL pès KULTUUR kump 21 november.
Reacties:johnhertogh@gmail.com
==============================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 21 10-10-2023
D’n tied vlug veurbie.
Veer zitte al in ’t lètste kwartaal van ’t jaor. Vraemp woord eigelik dat kwartaal. ’t Haet niks te make mit Olivier Locadia baeter bekènd es Willie Wartaal, of Wiwa, eine Hollese rapper, acteur en televisiepresentator. Ouch niks mit eine kwartel (coturnix) in ’t Dutsj Wachtel, vruiger ouch kwakkel genuimp. Kwartaal betei-kent geweun ein veierde deil van ’n jaor. Soms ouch trimester genuimp. ’t Zeen allebei weurd oet ’t Letien: quartes beteikent ein veierde en tres beteikent drie, mensis is maondje. Kwartaal haet wiejer ouch niks mit taal te make.
Dit lètste kwartaal haet ’t waal in zich: Herfsvakans, Oktoberfeeste, Halloween, Kelties Nuujjaor en de Nach van de Nach. Waat dat is? Door ’t ganse landj or-ganiseiert me evenemènte in ’t duuster. In Baek beveurbeeld gaon ze nao ’t nach-laeve van beeste sjpeure. Ouch väöl gesjefter doon ’t leich gans oet óm aandach te vraoge veur de noodzaak zuniger óm te gaon mit energie en ós aerd. Z’ón evene-mènt kènt waal gezèllig (en romanties )zeen!
‘Eifelgeschichte’.
Aafgeloupe waek waar ich weier ein paar daag in de Eifel. Ónger ein van de wanjelinge zoug ich in de bósj eine ganse houp witte duik oppe gróndj ligke, wao-op de gevalle beukeneutjes, kesjtaanjele en eikels verzameld woorte. Daomit waere nuuj buimkes geteeld, höb ich mich laote vertèlle… Ein jaor wo-in dat passeiert nuimp me hie ein Mastjahr. De naam kump van vruiger wie de boere hun verkes in de bósj leite (vr)aete. In de jaore mit väöl neutjes enz. vónje en oute de verkes mee, daoróm mastjaor! Óm ’t sjpek sjoon doorraege te kriege, leite ze de verkes bie ’t maste de ein waek vaste en de anger waek dooraete! Wae ’t geluif wurt zelig. Mer…Wat ras dat mas, zaet ‘n aw oetdrökking.
Kölsch.
Ich kreeg in de Eifel ouch ein buikske in henj van ein Kölsche Mundart-sjriefster Gaby Amm: “..dann levven se noch hück”, mit anger weurd: “dan laeve ze noe nog”. ’t Buikske sjteit vol bekènde sjpreukskes veur jónk en awd, gesjreve in ’t Kölsch. Get veur Veldeke Limburg? Es Mundart (dialek-)leifhöbber sjprouk mich dat waal aan, ofsjoon ich ’t laeze toch waal muilik vènj. Mer in de Eifel en ouch in Kölle heurt me toch väöl klanke die op ós Zittesj lieke. En ’t waere d’r ummer mee, este get glaeskes “Kölsch” höbs gedrónke 😉
Ich kreeg vandaag oppe sjlummefoon ein berich dat ich ach jaor geleje de bundel “Sjmerig sjpaor en anger werk” höb oetgegaeve. Wo blif d’n tied. Trouwes, miene viefde bundel is in de maak!
De volgende van KUL pès KULTUUR versjient 24 oktober. Blief gezóndj.
Reageiere: johnhertogh@gmail.com
===============================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 20 26-9-2023
De zomer veurbie?
Waat höbbe veer gelök gehad mit ’t waer bie ’t Geheime Tuinen Festival, aafgeloupe zóndig. ’t Waar weier biezunjer gesjlaag. Ich waar in de Jardin d’Isabelle wo ich same mit drie angere Zittesje dichtesj, Lizette Colaris, Annemarie Gulikers en Phil Schaeken, driemaol oet eige werk mog veurdrage. Veer woorte veuraafgegange doorein ‘performance’ van Lino Lithium en meziek van René Haustermans. Jaomer dat ich van de res van ’t program zo wenig höb mit-gekrege. Veer höbbe ós nog mótte sjpouwe óm in d’n haof van Agneteberg ’t lètste optraeje van d’n daag van de bend Baroesjko te kènne beloestere. Mit ein gas-aoptraeje van Esther van Cleef. Houndervel! ’t Ganse festival waar weier goud georganiseierd door väöl vriewilligesj. Ouch oppe Mert bleef ’t nog gezèllig drök.
Zou de zomer noe veurbie zeen? Dao zuut ’t waal nao oet mit de veursjpellinge veur kómmende daag: raege en sjtórm. Tenminste, es ich miene sjoeleradar mót geluive. Mer dae vergallopeiert zich de lètsten tied nogal ‘ns! Gelökkig bèn ich dao neit gevuilig veur, veur sjlech waer, mein ich. Ich höb dao vruiger, lang geleje, ein gedich euver gesjreve:
de zomer veurbie?
waat maak ‘t noe oet:
sjtraks kump ’t naojaor,
dae kleurige herfs
en daonao de wèntjer
mit kaw, sjnee en ies
‘t vruigjaor kump haopelik
ouch weier trök
jus wie de zomer
mit wermde, mit hits
kèn’ veer weier klage
klage mit gezónj bein
want dat is ’t toch zeker:
klage euver ’t waer
sjei toch oet !
’t Geef genóg dènger die me bènneshoes kènt doon. Ich vervael mich nooits. Sjrieve, dichte, laeze, oprume, get meziek make, nuim mer op. Dat lètste vilt neit mit. Nao mee es teen jaor neit mee op ‘ne träöt gesjpeeld te höbbe, höb ich miene krómme bariton van de zölder gehaold, gepóts, laote reviseiere (danke nog Hub) en bèn ich ómgang óm de ammezjuur enz. op te boewe. De vingere zeen ouch get sjtiever gewore, höb ich gemirk! Tja… mer ich klaag neit!
De volgende van KUL pès KULTUUR versjient 10 oktober. Blief gezóndj.
Reageiere: johnhertogh@gmail.com
===============================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 19 12-9-2023
Reünie.
’t Waar eine geweldige daag, de daag van ‘mien’ rëunie mit de klas oet 1983, percies 40 jaor geleje dus. De zösde klas van de Pius XII legere sjool, de sjool wo ich van 1970 pès 2010 höb gewirk. Allenej 50 plussers. De meiste zeen oetge-vlaoge; nao Rotterdam, nao de Ardennne, nao Malaga, zelfs nao Abu Dabi. Nao de vlaai mit kaffe gónge veer ‘ne sjpeurtoch door de wiek loupe. Ich gluif neit dat emes de vraoge serieus beantjwoord haet, zo gezèllig waar ’t biekletsje! Wie veer trök ware in de Vief Heringe en de ‘prieze’ aan de wènnaesj woorte oetgedeild, gónge veer aan de borrel pès ‘t werm en kawd buffèt vaerdig sjtóng. Óngertösje woort meziek oet de 80er jaore gedreed en höbbe veer nog via teams of wie dat ouch heisj kontak gehad mit aw klasgenote in Amerika en Aruba. Geweldig! De organisatie haet ’t goud gedaon, chapeau! Bèn benuud nao de foto’s.
Funfare.
Wie belaof zou ich ouch get sjrieve euver ’t projek Funfare bie fanfare St.Jan van Leijebrouk. ’t Waor gezèllig drök en d’r höbbe zich z’on 20 enthousiaste oud- en nuuj muzikante aangemeldj. Ich zal uch op de heugde hawte, want de eesjte les/ repetitie mót nog kómme.
Daagbouk.
En wie vóndj geer ’t Daagbouk van ‘ne herdershóndj? Ein groot versjil mit de opvuiering in ’t MECC, dat waal, mer ein sjoon promotie veur Zitterd toch? Fejn opnames van ’n sjoon sjtökske awd Zitterd. Sjus eine awwerwètse film.
Veldgewas.
Aafgeloupe waek is ouch ‘t eesjte nuje digitale Veldgewas versjene, ein blaad veur en euver de Limburgse taal. Geer kènt uch dao gans veur niks op abonneiere door eine mail te sjikke nao veldgewas@veldeke.net mit de melding “abonnement”. De eesjte nómmer zuut ‘r gans sjoon oet. Ech get veur de dialekleifhöbbesj.
Toneel.
Aafgeloupe zaoterdig bèn ich nao de première gewaes van Toneelvereiniging Pancratius in Munstergelaen. ’t Sjtök heisjde: Braaf zeen. De regie waar in henj van Kevin Noblesse. Mien recensie kènt geer op FB laeze… en veur vriedig 15 en zaoterdig 16 september zeen nog get kaertjes te kriege! Dus: sjpouw uch en zörg dat geer die lètste kaertjes krig! Ein kluchtig toneelsjpel in ’t dialek! 😊
Hof van Onthaasting.
Ich bèn in ’t Lömmericherveldj gebaore. Waar d’r lang neit mee gewaes. Mer aaf-geloupe waek koum ich dao gans toevallig in park de Hof van Onthaasting. Waat ein sjoon park is dat! Dao kèns te inderdaad onthaasten. Sjoon wanjele, röste op ein van de benk, get drènke, ieske aete, enz. Dao gaon ich dèkser haer, mesjiens waal óm ein nuut bouk te laeze, bv. dat van Niels Smits: “Onthaasten in Sittard-Geleen, mit 10 heuvelachtige róndjwandelinge”, dat pas versjene is en bie de baetere boukhanjel te koup is. Zo genóg KUL en KULTUUR!
De volgende versjient 26 september. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 18 29-8-2023
September: drökke maondj…
Laezend in miene agenda (in Mesjtreich sjrif me: callepin) voul mich op dat kómmende september eine drökke maondj wurt. Dae maondj vink veur mich waal goud aan mit ein rëunie van mien sjoolklas oet 1983, veertig jaor geleje dus. Die jónges en maedjes van doe zeen inmiddels vieftig plus. Ich sjpich mich d’rop. Mesjiens kèn ich d’r later nog ein sjtökske euver sjrieve.
Eerder sjreef ich al euver ’t projèk Funfare van fanfare St.Jan, wo ich aan mit gaon doon. Dat is ouch bènnekort, wurt vervolg dus.
Wiejer wurt op 6 september de nuje sait van “Veldgewas” gelanceierd op www.veldeke.net. De muite waerd óm te laeze en óm mit te doon.
Ouch dao bèn ich benuud haer, sjus wie nao ’t toneelsjtök van Toneelvereiniging Sjpeelgroep Pancratius in Munstergelaen: “Braaf zeen” wovan ich es recensent sowieso ein sjtök gaon sjrieve. D‘r zeen nog kaarte… Mer genóg euver mich.
‘t Sint Rosafestival waar weier geweldig de aafgeloupe daag. Ein sjoon traditie – al mee es 350 jaor - óm in ere te hawte. ’t Voul mich waal op dat boete de bènnesjtad wenig gevlag woort. In mien eige sjtraot hónge mer twee St.Rosa-vane.
Noe op nao anger festiviteite: Kómmende zóndig 3 september wurt in ’t Barbarazaelke, Javasjtraot 1 in Gelaen eine Limburgse middig gehawte, georganiseierd door Marleen Mols i.s.m. De Graven: “Veer kalle plat”. De zaal is aope vanaaf 12:30 oer. Laot uch èns verrasje! En saoves kènt geer oppe televisie om 20:25 oer op NPO 1 nao ’t Dagboek van een herdershond live kieke, opgenaome in ós sjoon Zitterd.
Gans get angesj: De sjole zeen ouch weier gesjtart. Dus: let op in ’t verkeer, zeker op de fitsende sjoliere en sjtudente. Ich wunsj jederein väöl sukses veur ’t nuje sjooljaor.
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 17 15 aug 2023
Euver St.Rosa en Asor.
‘t Is bekans weier zo wied: zóndig 27 augustus is ’t Hoogfees van St.-Rosa, sjtads-patrones van Zitterd. Veur mien sjtad Zitterd en de Zitterder ein groot fees. Bie toeval óntdèkte ich dees waek bie Wim Krings ’t buikske ASOR de Leeuw van de dutsje sjriever Karl-Heinz Bergers, pseudoniem Karl B Von Ratheim. Ich haw d’r al eerder van geheurd, mer ’t waar mich óntsjaote. ’t Sjtóng ei bietsjke achteraaf in zien gesjef, jaomer. Ich höb ’t buikske in eine keer oetgelaeze. ’t Is gevarieerd, vlot gesjreve en eine ‘must’ veur de Zitterder, vènj ich. En ’t sjoonste is dat de opbrèngs van de verkoup nao ‘t internationale kanker-óngerzuik geit. De sjriever sjreef in de lètste zin: “Laot eur kènjer ’t bouk laeze, want ein verangering van gedanke kènt in de toekoms allein mer lökke es me ’t zien kènjer muigelik maak van gedanke te verangere” . Dao bèn ich ’t gans mit èns…
Fanfaar en percessie.
Wie ich sjus biej fanfaar St.Jan van Leijebrouk waar leip ich es muzikant mit de Rosapercessie mit. De Phil leip vooraan, de Paek achteraan en veer- volges traditie - in ’t midde. Ich sjreef daonao dit sjtökske:
Loupe in dae sjuvende percessiepas, gister nog geoefend in 't rippetiesielokaal. Óndanks de wesjpin wiebelt ’t blaedje mit 'ne sjone nuje percessiemarsj. Miene zilvere, gepótsde tuba wurt mit jedere sjtap zjwaorder. De zón en mien uniform zeen zó heit, de baeremötsj maak 't nog get wermer. Aaf en toe wurt ‘t mich te väöl en zèt ich de trööt mer effe aaf. Zjweitdröppele pitsje in mien ouge en wèspe kómme geveerlik kortbie. Hawverwaege de berg sjtaon veer sjtil, die van de Phil zeen al op de waeg trök. Es veer ‘ns zo wiet zouwe zeen… De tambour-maître begrip mich en blees op zien fluit…
Ich bèn al lang neit mee bie de fanfaar en loup ouch neit mee mit de percessie mit. Bèn waal ‘ne ‘vrundj van St.-Rosa’. Lèts kreeg ich de vraog of ich weier mit wol sjpele in de Funfare, ’n einmaolig projek van St.Jan veur ónger angere awd-muzikante. Bèn benuud of mich dat geit lökke, want miene ammezjuur is gans eweg. Ich hawd uch op de heugde wie ’t geit!
Kirmes
Vruiger heisjde ’t kirkmès, ’t fees van de besjermhèllige. Eesj allein in de kirk, later ouch op ein kirkplein of de zo wie hie oppe mert. Natuurlik gaon ich waal euver oze prachtige kirmes loupe en es ’t aeve kènt proos ich ouch op St.-Rosa. Mesjiens zeen veer ós dao. Euveriges, in de ganse maondj augustus zeen d’r ouch mèsse in de Patesjkirk en ouch bie de St.-Rosakapel. Die kapel wurt op de zóndigmiddige in augustus aope gehawte door ’t Kerkewacht-gilde.
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 16 1 aug 2023
Sjleipe en sjtote, sjportzomerprogamma’s en Veldgewas.
Ómdat ich neit ummer insjpiratie en gelaeg höb óm ‘ne nuje van KUL pès KULTUUR te sjrieve, ditskeer get nuuts mer ouch get oet de aw doos (mien archief, dus). Dat vintj geer zeker goud. ’t Geef in ’t Zittesj goud mit de Hollese beteikenis ‘goed’ en goud mit de beteikenis van ‘goud’ (edelmetaal). ’t Versjil zit ‘m in de oet-sjpraok: es me ’t mit sjleiptoon oetsjprik is ’t goud (~) = edelmetaal en mit de sjtoottoon goud (\) = goed. Mer waal allebei mit de eind -d gesjreve. De teikes ~ en \ waere neit dèks gebroek óm dat versjil aan te gaeve. In ganse aw buik zuus te ’t waal ‘ns es gout gesjreve, of zelfs gaut mer dat is toch ech awdvraensj. ( dat is awdfrankisch veur awwerwèts). Anger veurbeelde zeen: sjtein: mit sjleiptoon= ‘steen’, mit sjtoot-toon = ‘stenen’, of bal = 'róndj veurwerp' en bal = 'dansfees' en ein bein en twee bein.
Aafgeloupe waek waar ’t hie sjlech waer dus woort ‘r mee tv gekeke: nao de finish van ’t fitserenne, tennis, WK voetbal veur vrouwe en polletik. Mer van dat lètste höb ich aeve aafsjtandj genaome, geer kènt uch mesjiens waal veursjtèlle woróm.
Anger zomerse zake:
Väöl luuj zeen nog mit vakans en dat mirks te goud. ’t Is röstig in de sjtraot, wenig sjpelende kènjer, bletsjende hunj of bbq-feeste. Ich höb mich toch e bietsjke bezig kènne hawte mit – wie kènt ’t ouch angesj – sjrieve!
Kènt geer de rubriek Veldgewas van Wim Kuipers nog? Die is nao ein ‘rösperiode’ door ein nuuj redaksie ‘gereanimeierd’. Veldgewas is ein rubriek veur Limburgs-talige tekste. Saer 2011 publiceierde dit magazine ‘ónreigelmaotig’ literatuur, po-ëzie en anger laesvouwer in ’t dialect. Mer… sjrievers en dichtesj kènne vanaaf noe weier hun wirke opsjikke nao: redactie@veldgewas.nl Mitdoon gaer!
Verhaole (zkv’tjes, zeer korte verhaole) en gedichter. Via de website van Veldeke Limburg (www.veldeke.net) versjient de vernuujde Veldgewas vanaaf septem-ber mer noe reigelmaotig, 10 maol per jaor.
Es geer eige tekste wilt aanlevere, sjik ze nao veldgewas@home.nl Behawve ein nuuj redaksie haet me ein vieftal Limburgse sjrievers/dichtesj aangesjtèld es ‘sjriever van deins’. Die levere sowieso jedere maondj hun biedraag in. Geer kènt uch waal veursjtèlle wae dao ouch bie zit! 😉.Ein gratis abonnemènt krig geer door ein mailtje mit ‘Abonnement Veldgewas’ te sjikke nao óngersjtaond mailadres: redactie@veldeke.net Dan kènt geer ummer geneite van sjoon Limburgstalige sjtökker.
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
=================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 15 18 juli 2023
Euver oprume, krempel, sjpelle en moustem.
Ich haw mich weier ‘s veurgenómme mien ‘sjriefkamer’ op te rume. Aangezeen ich de aafgeloupe tied mee boete es bènne höb gesjreve, is die kamer ein krempel-kaemerke gewore. Ich kèn namelik bekans niks wegdoon - zeker gein buik - dus zèt ich ‘t “aeve”op die kamer! Geer herkènt dat mesjiens… ’t Is zelfs zo wied gekómme dat ich dao noe gein plaetsjke vrie höb óm te sjrieve…
Krempel is ein anger of awd woord veur kraom of rómmel. Me nuimp ’t ouch waal misjmasj, parteklang, mazjerang of ‘ne sitsewinkel.
Wie ’t get aafkuilde boete, bèn ich aangevange die kamer get op te rume en vónj dao twee buikskes van Leonie Robroek: Tru Ruezel en Betje Sjravel, oet 2004 en Nondetonnaer Tru! oet 2006. En wie ich die buikskes begoosj door te blajere waar ’t oprume sebiet gedaon! Dat kump dus later waal. Mee es 5400 Limburgse sjejweurd, vlouke, oetruip, verwunsjinge enz. Eine sjlókwinkel veur deze dialek-sjriever! Geer zult in de toekóms waal dèkser weurd in mien tekste taegekómme die ich in die buikskes gevónje en ‘geleend’ höb. Psst, nemes zègke!
Wie ich ómgang waar mit ’t sjrieve van ein sjtökske veur ‘Dao wo ich gebaore bèn’ van Veldeke Zitterd koum ich ’t woord ‘sjteivigske’ taege. Dat waar ein aope bènneplaatsj toegelag mit kènjerköpkes. Ouch ein paedje mit veldjkeije woort zo genuimp. ’t Gouf ouch nog ein kleiner bènneplaatsj: ein plaetsjke en eine koer (Fr. cour), ’t erf, hof (haof) of de sjpeelplaatsj van ein sjool. Dao woorte ouch väöl sjpeelkes gedaon die vandaag d’n daag neit mee gedaon waere: bóksjprènge, buimke wissele, buutsjlaon, hamer, sjeer of mets, hènke, kuulke sjarre of krènk helle. Al die sjpeelkes sjtaon oetgebreid besjreve in de folkloristiese aan-teikeninge van Pierre Schelberg in zien “Woordenboek van ’t Sittards dialect”
Euver sjpeelplaatsj gesjpraoke/gesjreve: bènnekort ligke die weier vief of zös waeke laeg en verlaote d’rbie , want de zomervakans vink jao aan. Mer dat laeg en verlaote is ouch weier neit gans waor. Ónger mien wanjelinge zeen ich dèks genóg opgesjaote jeug, nozems zagte veer vruiger, gebroek make van de sjpeelplaats …tja. Oppe sjool wo ich 40 jaor gewirk höb, leite veer in de vakans waal ’s de (lektriese) pause-bel aansjtaon en dao sjrók die jeug waal ‘ns van. Mer neit lang! Nao ein waek woort ich gebeld of ich ze neit wol kómme oetzètte! ’t Sjteurde namelik sommige naobere in hun vakans…
Wie ichzelf in Euverhaove oppe legere sjool zout, haw miene pap eine moustem naeve de sjpeelplaatsj. In de paus klómme veer euver de draod en genaot de ganse klas van de roodgruine zoere rabarber. Pap haet ‘r nooits get van gezag mer ein jaor later haw ’r döbbel zoväöl plante gezat! Noe sjteit de gymzaal oppe moustem.
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
=================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 14 4 juli 2023
Vraoge, vraoge, vraoge…
Kènne vösje ouch róndjzjwömme eine eine veierkentjige viever? Waat löp de trap aaf mer bewaeg neit? (repiulpart) Foto‘s zeen rechhuikig, mer de lens ummer róndj, wie kènt dat? Deit eine Bordercollie zien brokke allein van eine tejjer (bord) aete? Tèlle sjäöp ouch sjäöpkes óm in sjlaop te valle? Woróm nuime veer ‘nuuts’ nao ein paar daag neit ‘awds’? Woróm höbbe wages nummerborde es d’r ouch lettesj op sjtaon? Kèns te blieve drieve in driefzandj? Es kaffe en thee dien tenj verkleure, waere die dan ouch wit van milk? Welke sadist haet de weurd sjtottere en lispele bedach? Waat ein vraoge! Da’s noe richtige kul. Daoróm heure ze hie. ’t Is ouch erg werm gewaes de letsten tied…want de zomer haet richtig aangevange. En bie de zomer heurt natuurlik ouch ‘t :
Awd Limburgs Sjöttefees, ’t O.L.S.
Geer höbt dao toch zeker ein en anger van mitgekrege, neit? Waat ein sjoon traditie. Waat eine sjonen optoch. En eine sjpannende sjtried. Mer op d’n oetsjlaag mótte veer weier ein waek wachte, d’r wurt gekaveld. Wós geer dat de eesjte wedsjtried in Kessenich (B) is gehawte? In 1876 al. In 1879 in Beeg, in 1899 en in 1901 in Bor, in 1930 in Obbeeg, in 1937 oppe Kraonkel in Gelaen, in 1960 en 1964 in Lömmerich, in 2014 in Papenhaove en noe dan in 2023 in Bor. (haopelik nemes vergaete!) ’t Is ouch sjoon dat me ein Kènjer OLS organiseiert, want wae de jeug haet… De eesjte keer dat ich d’n Awwe Limburger van kortbie höb mitgemaak mót in Lömmerich zeen gewaes, wie ich eine sjnaak van 11 jaor waar. Same mit mien awwesj gónge v’r kieke nao miene patenónk Lei Hertogh dae sjöt in Beeg waar. Hae waar in 1972 buksmeister en vanaaf 1973 majoor bie de keuninklikke sjötterie de Eendracht. Ein sjoon herinnering…
‘ne Zomerdruim.
Sómmige sjrievesj/dichtesj kriege in de zomer ‘ne ‘sjrieversblock’ door de hits of vakantiesjtress. Ich haop dat mich dat besjpaard blif. Mer ich höb dees hits waal ’s de idee gehad: ich sjlaon dees waek euver. Mer dan passeiert zoväöl waat ich opsjrieve wil… En es d’r niks passeiert geef ’t ouch nog druime die de muite waerd zeen óm op te sjrieve:
Op ‘ne sjonen aovend woort bie ein van de väöle naobere fees gevierd. Mit ‘ne vuur-körf, väöl lektriese lempkes en nog mee bónke-bónke meziek. Daobie woort flink gedrónke, dat koosjte heure aan ’t volume van de kal, èn gebarbecued mit gans väöl rouk en sjtank van verbrènd vleisj. Opèns begoosj ’t te hómmele en te blik-seme. ‘ne Helle flits en twee nog hellere sjlaeg zörgde d’r veur dat alle lempkes inèns oet-gónge en de meziek ouch. De fórsje sjoel raege deig de bbq in eine keer blusse. D’r woort noe neit mee gekald, jao aeve gesjreef, wie me ein sirene heurde. Geine brandjwaer, mer waal twee plisse die jedere chauffeur op alcohol kontro-leierde en zich blaw sjreve aan bónne…‘ne Sjonen druim!
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
Jedere geliekenis mit besjtaonde luuj of gebeurtenis beröste gans op toeval en zeen veur 100 percent bedach of gedruimp door de sjriever !
================================================================================= Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 13 20 juni 2023
Aafsjaffe.
Waat laes ich noe, me wilt de lode keugeltjes van de sjötterieje aafsjaffe? Mage de sjötte nog waal mit gewaere en in uniform euver sjtraot? Mótte wedsjtrieje oppe fits neit verbaoje waere vanwaege de motore, volgwages en eventuele heli-kopters, die de lóch bederve? Me wilt ouch de kènjer van de legere sjool in de waek veur vastelaovend toetse laote make ! Waat wilt me nao Sinterklaos, Krismes en Paosje, Moder- en Vaderdaag nog mee aafsjaffe? De lekkere zigeu-nersaus woort opèns ‘Balkansaus’; haet me d at waalaan de luuj in de Balkan gevraog? En moorkoppe woorte chocozoene. Vènje de luuj in Den Haag ’t waal goud dat gans Nederlandj Haagse hopjes it? En is Apeldoorn neit terech sjeloes op de kouk oet Deventer? Mage kui in de wei nog waal belle drage van de Beeste-besjerming en vuile geite en sjäöp zich dan neit gediscrimineierd? Ich bėn blie dat me nog gein regels haet verzónne óm katte en hunj ein vaste oetlaotroute te laote loupe…
Sjrappe en nooits mee gebroeke?
’t Woord allochtoon is al ‘officieel’ gesjrap. Geer mót allewiele ‘persoon mit eine achtergróndj’ gebroeke. In plaatsj van ‘blank’ waert geer geach ‘wit’ te gebroeke. Deze term wurt veural door activiste en weitensjappers gebroek. Ouch ‘de derde wereld’ vinjt me neit mee zo gesjik, sjus wie ‘exotisch’ en ‘halfbloed’, waat ‘van gemengde aafkóms’ mót waere. Zelfs ‘oosters’ en ‘westers’ zeen ouch al te algemein, vintj me… Ich lous lèts get euver ’t woord ‘woke’. Zelf perbeier ich zo wenig muigelik Engelsje weurd te gebroeke. Ich hawt mich lever aan mien Zittesj. Woke kump oet ‘t Afro-Amerikaans Èngelsje ‘woken up’ dat wakker gewore beteikent. Mer ’t woord ‘woke’ haet veural te make mit politiek ‘correct’ zeen. ’t Is mesjiens goud en sjoon dat ummer mee luuj ‘woke’ zeen en angere d’r op aansjpraeke op dènger die waal of neit mee kènne. Mer ós tradities perbeiere te verangere of aaf te sjaffe, geit mich toch get te wied. Waat vinjt geer?
Zwentibolddichter 2023 (dit sjtökske is ein herhaling!)
Vanaaf 2018 pès noe bèn ich Zwentibolddichter gewaes. Bènnekort wurt eine nuje gekaoze. De redactie van de “Stichting Historisch Jaarboek voor het land van Zwentibold” ruip dichtesj op óm zich te melje veur deilname aan de verkeizing veur Zwentibolddichter. Geer kènt mitdoon door ’t insjikke van ein tweetal gedichter, in Holles of dialek. De gedichter mit ein thema gebeurtenis of situatie, oet ‘t Land van Zwentibold. (Baek, Baekdaelen, Sjtein, Zitterd-Gelaen en Ech-Zöstere). Same neit langer es 50 regels en ze mage neit eerder gepubliceierd zeen. Ein foto d’rbie maag ouch. Gaer insjikke veur 1 juli nao: secr.jaarboek@gmail.com
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
=====================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 12 6 juni 2023
Bekans vakans
Zo vuilt de junimaondj veur mich. Dat kump ouch door ’t sjone waer. De aaf-geloupe waeke höb veer mee es èns in ós häöfke lekker genaote van de zón, de bloume en de blie veugel. Dao wurs te zelf ouch blie van. Es ’t dan get kawwer wurt, trèkke veer ’n kavekske of trieko (awd Zittesj veur ves en trui) aan en laeze wiejer. Mer es de op zónne-energie wirkende lempkes aan gaon en de mögke lestig gaon doon, wurt ouch ’t bouk weggelag en geneite veer van de rös. Mer…‘t geef väöl luuj die op dees sjoon aovende mit moter- en lektriese graasmejjesj of blaadvaegesj aan de gang gaon. Es es dan ouch nog get bletsjende hunj reageiere op die klanke én de bbq dampe mit of zónger helle meziek dich nao bènne jage, blif d’r van dat vakans gevuil wenig euver! Mer ich klaag neit.
Neit klage
Neit klage mer drage en vraoge óm krach… Ich heur ’t miene pap zeliger nog veurdrage, es ein van zien kènjer klaagde. Pas väöl later óntdèkde ich dat ’t ein gedich van Nicolaas Beets is, dat hae es kèndj van boete haw geleerd en nog koosj opzègke wie hae al in de neugetig waor! Veer höbbe gelökkig neit väöl te klage, ’t is mee grawwele of zich oetlaote euver get waat dich neit aansjteit of oet ón-verdraag of ónvrei. Laot ós mer lever kóntent zeen en geneite van ’t sjone juni-waer. Ich sjreef dao al eerder dit gedich euver:
zap ‘t nuuts noe aeve weg/ de gezèt kump sjtraks waal oet/ nae, ich sjloet mien ouge neit/sjtaek de kop neit in ’t zandj/ dènk mer dèkser positief/ zuug gein baere oppe waeg/ blief geluive in de jeug/ ‘al kump goud’ is geine druim/ es noe jederein veur zich/ mit de anger raek’ning hiltj/ en oug dèkser mit ein kalt/ zuut de welt gans angesj oet!
Gedichter en Zwentibold
Vanaaf 2018 pès noe bèn ich Zwentibolddichter gewaes. Bènnekort wurt eine nuje gekaoze. De redactie van de “Stichting Historisch Jaarboek voor het land van Zwentibold” vintj ’t weier tied óm dichtesj op te roupe óm zich te melje veur deilname aan de verkeizing veur Zwentibolddichter. Geer kènt mitdoon door ’t insjikke van ein tweetal gedichter, in Holles of dialek. De gedichter mit ein thema gebeurtenis of situatie, oet ‘t Land van Zwentibold. (Baek , Baekdaelen, Sjtein, Zitterd-Gelaen en Ech-Zöstere). Same neit langer es 50 regels en ze mage neit eerder gepubliceierd zeen. Ein foto d’rbie maag ouch. Gaer insjikke veur 1 juli nao: secr.jaarboek@gmail.com Allei dichtesj van ’t landj van Zwentibold, laot van uch heure. Ich bèn benuud nao miene opvolger!
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
======================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 11 23 mei 2023
Herinneringe kómme vanzelf.
Dits keer ein sjtökske euver kort bie hoes. Veer wone jao neit zo wied van ós sjtadspark aaf, dus wanjele veer dao dèks langs en door. Euver de Bergerhaof höb ich al dèkser gesjreve, die is ouch de muite waerd, zeker saoves es de sjienwerpesj aan sjtaon.
In verbandj mit de Bokkeriejers waar dit gebouw doe vriewaal gans róndjóm gesjlaote, op de sjoon paort nao. De naam kump van eine Diederik van Berghe, dae al in 1385! ein groot sjtök landj in dees ómgaeving bezout.
Op de Vieverwaeg is de raoze (Japanse) keesjeblui taegeneuver ’t awd zjwömbad alweier ein tiedje weg. Van dat zjwömbad (1933-1986) sjteit allein nog de ingank. De lettesj op de moer zeen lèts ‘gerestaureierd’ mit gifte van buurtbewonesj. Op de moer hink noe ein bördje : “Voormalig openbaar zwembad”.
Volges de teks op dat braetje is ’t zjwömbad óntwórpe in de sjtiel van “Het Nieuwe Bouwen’, eine boewsjtiel dae aansjloot bie Bauhaus, sjtrak en ónverseierd mit lossjtaonde sjeepvormige elemènte. De architect waar G. Cuijpers. Ouch de drie monumentale villa’s (de Amerikaanse hoezer) get wiejer oppe Vieverwaeg, die óntwórpe zeen door architect Joseph Gärtner, zeen in dae sjtiel geboewd.
Aan de angere kantj lik de roeiviever, wo-in ‘t beeld “De Schakel” sjteit, gemaak van cortensjtaol, door de Zittesje kunstenares Marianne Pennings. Dit kunswerk waeg 1000 kilo en kosde 55.000 euro! Bekostig oet ’t budget van ’t Corio Glana projek én oet ein fonds óm lokale kunstenaesj opdrachte te kènne gaeve.
Vruiger góng me vösje, sjaatse en roeje in dae viever. Of dat d’r nog ooits van kump? Z’ón wanjeling geef waal väöl sjoon herinneringe:
Middige lank louge veer dao, mit ’ne gansen tróp biejein in ‘t zjwömbad. Vrundj Antoon noum ziene transistorradio op batterieje mit óm nao Radio Luxemburg te loestere. (Die Grosse 8, mit Siw Malmkwist, The Beatles, Paul Anka en Cliff Richard). Vanzelf koume de anger badgaste, meistes maedjes, mitloestere. Soms woort zelfs get gedans. Es ’t te werm woort, sjprónge veer dèks van ‘de hoge’, al waar ’t mer óm indrök te make op al die maedjes…
In de wèntjer góng ich dèkser mit de kènjer van mien sjoolklas sjaatse en sjleiere oppe viever. Ich haw doe van die richtig awwerwètse Friese doorluipesj. Of ze noe lachden óm mien aw sjaatse of óm mien gesjravel, dat weit ich neit mee*
*Mesjiens dènk geer ónger ’t laeze: mer dat sjtökske kèn ich toch! Dat zou kènne want ich höb dees herinneringe ouch al ’s in mien buikskes besjreve. Mer ich vónj ’t zelf ouch sjoon ze nog ’s te zeen en te laeze!
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
=================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 10 9 mei 2023
Wanjele.
Afgeloupe week höbbe veer ein wanjelvakans gemaak in de Eifel. Zo wie ummer verbleve veer in ein “Landhotel” in de buurt van de Rursee. Dao zeen de kamesj sjoon, de eigenaer/wirt en ’t personeel gans vruntjelik en ’t aete en drènke lek vinger lek doem! Veer kómme dao neit veur niks al bekans 25 jaor! Ouch hawwe veer gelök mit ’t waer: mer einen daag get fizzelraege, de res aafwisselend bewolk en zón. Óndanks dat veer de sjtreek goud kènne, höbbe veer toch weier twee nuuj wanjelroutes die veer nog neit koosjte gevónje en geloupe.
Laeze.
Ich num ummer ein kufferke mit buik en mien (sjteinpepiere)opsjriefbuikske mit, veur ’t geval dat veer neit de gansen daag nao boete kènne. Dits keer höb ich ein verzameling columns van Gerard Kessels gelaeze. Geer kènt ‘m waal, hae sjrif ouch al jaore in de gezèt. Zien sjtökskes zeen gans herkènbaar, vol zelfsjpot en ironie. Ich höb van ziene bundel genaote; d’r sjtónge gans get pareltjes in, besjrievinge van luuj en gebeurtenisse, wo ich zelfs e bietsjke sjaloes op waar!
Löwenzahn klink toch angesj es pisbloum!
De anger daag höbbe veer wie gezag väöl gewanjeld en väöl genaote. Ganze veljer vol mit gaele Löwenzahn of Pusteblume (kèttebloume, pisbloume of paesjblou-me) Raps (koolzaod), Hanenfusz (boterbloum), de witgaele Gänzeblümche (mei-zoentjes) of paarse Bienenfreund (Phacelia of biejebrood). Natuurlik geef ’t die bie ós ouch allenej, mer die Dutsje benaminge vènj ich toch zo sjoon.
1 Mei-viering.
In de nach van 30 april op 1 mei woorte veer óm half drie ‘sjmurges mit helle meziek, sirenes, toethäöres, rónkende trèkkesj en angere rempetemp oet de sjlaop gehaold door de lokale jeug. Nao ein oer of twee woort dat róndjóm de Meiboum aafgesjlaote door ‘t plaatsjelikke Flöten- und Trommelkorps… Gelökkig höbbe veer daonao toch nog get kènne sjlaope… Tradisie is tradisie.
Trök heivesj.
De letsten daag höbbe veer nao ein lekker óntbijt de kóffer en kufferkes gepak en daonao danke en daag gezag taege ’t personeel. Oetgerös en óntsjpanne en mit ein lekker gevuil zeen veer trök nao Zitterd gereje. Eifel… veer kómme gaw trök!
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
Euveriges, mörge 10 mei sjteit Ós Modesjtaal weier in de VIA van de gezèt!!
=====================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 9 24 april 2023
Mei(-vakans).
Wie ich nog wirkde es sjoolmeister vónj ich de maondj mei ein van de sjoonste maonje van ’t jaor. Woróm? ’t Waer waar meistes al fejn en veer koosjte väöl mit de kènjer nao boete. En in de meimaondj kreegs te al ein saort vakansgevuil. Excursies en sjportdaag en sjoolreisjes woorte al geplend. Allein mooste de kènjer nog dae CITO toets make. Drie (noe nog twee) sjpannende daag, ofsjoon ich noots extra drök höb gelag bie de kènjer. Nurge veur neudig; es ze al zös (of ach) jaor op sjool zeen gewaes, wóste veer toch waal nao welke vervolgsjool ze ’t bèst zouwwe kènne gaon. ’t Gouf dao nauweliks discussie euver. Bie dat teste - al op gans jónge laeftied – höb ich ummer al vraogteikes gezat. Mer dao maak ich mich neit mee drök óm…
Dröktemaekesj bie de veugel.
Boete geef ’t al mee laweit es in de eesjte maonje van ‘t jaor. Sjmörgesvruig vink ’t al aan. Dan gaon ze tekeer, sjtèlle zich aan, make ’t bóntj en dat allenej óm de aandach te trèkke van de vruikes. (Deit mich opèns dènke aan ein leidje van óze Toon: Veugelke waat zèngs te vruig, mer dat is ein vastelaovesleidje.) Mit dat zènge wille ze ouch de anger menkes dudelik make: dit gebied is van mich, maak dich eweg. De liester en maelder zènge al gans vruig, dèks al twee oer veurdat de zón opkump. Alle twee de saorte höbbe grote uig: die vange väöl leich. Eine ónopvallende vogel zink euver ’t algemein heller es eine vogel mit sjoon vaere! Sjus wie bie väöl luuj. De nachtegaal, mer ouch ‘t roodborstje zènge dèks sjnachs. Op ’t momènt dat ze ein vruike höbbe gevónje, sjtoppe ze meistes mit zènge. Mer sommige casanova’s blieve zich oetsjlove. Die höbbe ouch dèks meerdere vruikes en nèste! Niks minsjeliks is ze vraem! Es ’t te werm wurt heure veer ze neit mee. De piek van de mörgeszank is róndj eind april, begin mei.
Bie luuj geef ’t ouch dröktemaekesj.
Die make ambras, bombarie, allegasie, klimbim, gedouns, alleweit. Eine alleweit is volges Paul Prikken (de taal van de Maas) eine dröktemaeker. Mit anger weurd eine aansjtèlmaeker, wèndjmaeker, kakmaeker, beheijmaeker of tórvelaer. En ’t woord klimbim (gedouns) kènt de awwere laezer mesjiens nog van de Dutsje komedieserie Klimbim oet de 60er jaore. ’t Woord kliembiem is al in de 19e eeuw in Berlien óntsjtange veur bepaolde meziek; mit name militaire marsjmeziek. Dao woort waarsjienlik väöl lawaai bie gemaak. Dat koosjte ze waal…
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
====================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 8 10 april 2023
Sjteinpepier.
Ich haw ’t in ’t veurige sjtökske euver sjteinpepier. Waat is dat percies? Dat is oetvaegbaar pepiergemaak van 80% kalksjtein en 20% sjone kunssjtof. Dus neit gemaak van buim en me haet gein water of chemicaliën neudig gehad óm ’t te make. ’t Make van sjteinpepier geef väöl weniger CO2-oetsjtoot es bie de productie van pulppepier. En ’t is ummer te recycle, zónger nuuj gróndsjtóffe te gebroeke.
Wie ich dao aan kom? Es sjriever gebroek(de) ich ummer väöl geweun pepier, losse blaedjes, blökskes en anger opsjriefbuikskes in alle kleure, saorte en maote. Mer saer ich ein notitiebuikske van sjteinpepier kedoo höb gekrege, höb ich al die angere niet mee neudig! Mit ein (frixion-) pen die d’rbie heurt, kèn ich keer op keer in dat buikske sjrieve, oetvaege (mit ein mit water naat gemaak lepke) en/of mien tekste verangere en verbaetere. Geine gum mee neudig! De blaedjes van ’t buikske zeen sjeur-vrie en de (goudkoupe) pen sjrif lekker. Zo, dat liek waal esof ich d’r veur betaald waer óm reklaam te make! Nae heur. Ich bèn d’r waal erg blie mit. En doon ouch nog get aan ós milieu, want ein sjteinpepiere buikske vervink 15 geweun pepiere buikskes en dat is bekans 5 kg pepier!
Ein anger pepirke:
Wanjelend door mien sjtedje voul mich op wieväöl wages weier hie en dao ver-keerd geparkeierd sjtónge. Zelfs in ós eige buurt, wo nb zone-parkere is. Mer nurges zoug ich eine plis , ’n percesverbaal, protokol of bón, terwiel de verkeers-boetes, zo laes ich, beheurlik verheug zeen. Ich zoug waal op ein wanjeling twee maol drie boa’s (of ware ’t toch plisse?) die luuj mit losloupende hundjes waar-sjuwde of zelf ein bon gouve. ’n Bietsjke de ómgedrejde welt, of neit?
In de lappemanj ligke.
De aafgeloupe waeke louge gans get luuj in de lappemanj. Versjnóp, houste en nog mee. Dees oetdrökking is al mee es 200 jaor awd. En haet niks mit Laplandj te make. In de lappemanj woorte kleijer gelag die gemaak mouste waere, reparatie neudig hawwe. Ein sjeur in ‘ne dweil, ein gaat in ’n zök, ein vief (winkelhaok) in ‘ne rok of bóks: vervaelend, mer ’t is te make. Zo óntsjtóng dees oetdrökking veur de neit al te kranke minsj. Niks ernstigs, mer waal get aandach en zörg neudig!
Tensjlotte nog ein anger oetdrökking: neit door de beugel kènne. De oorsjprunk haet niks te make mit beugels veur de tenj. Vruiger ware de sjtae dèks te drök en wol me eigelik gein grote hunj bènne de wal höbbe. In sommige plaatsje moch nemes hunj hawte, behawve klein hunj die door ein houfiezervórmige beugel pasde! In anger plaatsje mouste de hunj door ein reip kènne sjprènge die aan de deur van de kirk waar vasgemaak. Mer in ós Limburg kump de oetdrökking van ’t sjpel beugele. Es de bal te groot is, pasde hae neit door de beugel! Vaerdig.
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
=====================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 7 28 meert 2023
Sint Joep achter de rök, ’t veurjaor (vruigjaor of oethawt) haet aangevange.
Neit dat ’t waer noe zo lente-achtig is. Zelfs de sjoeleradar (buienradar) haet zich mee dan èns verdaon. Veurdat ich allewiel nao boete gaon, kiek ich dao meistes aeve op. Gister ouch weier. ’t Zou pas euver ein hawf oer gaon raegene, dus jas aan en nao boete, want bènne zitte is ouch mer niks gedaon. Aevel es ich de deur aope maak, sjleit mich de natigheid al in ’t gezich! ’t Zou sjoon zeen es dat sjoeledènk zich ‘ns zou veróntsjöldige in d’n trant van: “Sorry, wie-t geer zuut en vuilt is de raege get eerder gekómme, num ós neit kaolik”. In dezen digitale tied zou dat toch muigelik mótte zee, neit dan?
Veurjaor, tied veur de eesjte kemune.
Bie ’t veurjaor dènk ich metein aan de kemunekantjes. Volges de gezèt waere dat d’r ummer weniger. En toch zeen de gesjefter al begoosj mit de rèkke vol te hange veur ’t grote fees! De kènjer mótte natuurlik waal wie ein(e) prins/prinsesje oetzeen, ouch al weite ze bekans neit mee waat dae kemune inhiltj. Ze waere sowieso verwènd – ouch door de grootawwesj. Mer dat heurt zich zo, vintj dezen opa! 😉
Grootbrènge of verwènne. (in awd Limburgs: emes de vot naodrage)
Euver verwènne gesjpraoke: wit geer waat “curling-awwesj”zeen? Dat zeen awwesj die de waeg vrie “vaege”, zodat hun kènjer nurge euver kènne sjtrukele of valle! Dat woord kump van de wèntjersjport “curling”, geer wit waal die sjport wo biej z’ón sjief mit handjvat euver ein iesbaan wurt gesjuuf, wo dan twee luuj es gekke die baan mit ein saort bessem vrie vaege. Gekker mót ’t grootbrènge toch neit waere…
Modernen tied.
Ich lous ouch get euver sjole wo me de kènjer weier leet sjrieve mit pen (en)op pepier. Allewiele gebroek me ipads, laptops, sjlummefoons óm dènger te noteiere. Noe zeen ze d’rachter gekómme dat sjrieve mit pen (en)op papier gans goud is veur de óntwikkeling èn veur ’t ónthawte. Daobie wurt de fiene motoriek ouch baeter óntwikkeld. Es me sjrif mit de handj mótte de hersene väöl heller wirke en naodènke wie me weurd sjrieve mót. ’t Is toch ein sjandaal dat väöl kènjer nao ’t sjrieve van vief regels op pepier al pien in de vingere kriege. Wat ware veer vruiger blie mit de eesjte vulpen die veer krege… Ich höb dit sjtökske ouch eesj mit de pen op pepier gesjreve. Zelfs op sjteinpepier. Waat dat is? Dat sjrief ich in de volgende van KUL pès KULTUUR.
Reageiere: johnhertogh@gmail.com
===============================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 6 14 meert 2023
Meert: Lentemaondj, sjoelemoandj, wèndjmaondj
De driede maondj van ’t jaor in de Gregoriaanse kalender. Genuimp nao Mars, (Martius), de Romeinse god van de oorlog. Lentemaondj is logisch: Op ’t noor-delijk hawfróndj is meert de eesjte maondj van de meteorologische lente. Ouch ‘t begin van de astronomische lente vilt in meert, nl. róndj de 21e.
Meert: De maondj van vösje en ramme en sjtömme.
Ich bèn es sjterrebeeld vösje. Neit dat ich volges eine horoscoop laef, mer ich laes waal gaer waat de sjterre euver mich vertèlle. Eine vösj is volges hun röstig, empathisch, artistiek en kènt goud loestere. Eine vösj hiltj neit van ruzie en haet ein dudelikke meining. Mer ze zègke ouch dat hae arrogant kènt euverkómme! Dat herkèn ich natuurlik neit! 😉 Wiejer haet eine vösj väöl fantasie en ak-septeiert hae ’t laeve zo wie dat is. Dat klop waal dènk ich. Waat betruf ’t sjtömme: veur ’t eesj zit ich zelf op ein sjtömburo, óm ’t van kortbie èns mit te make. Geer gaot toch zeker ouch sjtömme, mörge!
Meert: Ouch de maondj van Krómbroodrape en van de Sint Joep.
Krómbroodrape: ‘t Oetdeile van brood aan erm luuj, sjpeciaal in de vastentied, is ein aw traditie die ver trök geit. In Zitterd besjtóng dat al in de 15e eeuw. Oet dees vórm van erme-zörg óntsjtóng in de luip der tied ’t krómbroodrape. Tot in ‘t begin van de 20e eeuw woorte op hawfvastenzóndig, zóndig Laetare, in alle vruigte de krómbreudjes versjtop in de eige haof. Es me geinen haof haw, góng me nao de Kolleberg óm de breudjes te versjtaeke. In 1923 haet me ’t Króm-brood-rapecomité opgerich. Wós geer dat ’t beheurt tot ’t immaterieel erfgoed van ós landj? Waat dat is? Ein kultuuruiting die van generatie op generatie wurt doorgegaeve. Is dat dan niks? Op zaoterdig 18 meert hawte ze in ’t Mariapark ‘ne feesaovend en zóndig 19 meert wurt ’t Krómbroodrape veur de 100e maol georganiseierd in de kogelvanger oppe Kolleberg.
Geer wit toch wo de naam Kolleberg van kump? Me zaet dat d’r in de Mid-deleeuwe eine belangrieke waeg leip van Vlaandere nao Kölle. Mer ich koum ouch de name kaoleberg en sjedelberg taege. De naam zou ouch aafgeleid kènne zeen van ‘toverkol’, want ein ‘kolle’ is ein touverheks.
Op maondig 20 meert begint dan de St.Joepmert. Wós geer dat ein sjtandj-werkesjplaatsj bekans 18 euro de maeter kos? Nogal logisch dat die luuj zoväöl mótte moele óm get te verdeine! Mit ei bietsjke gelök kómme veer ós taege bie de kraom van Veldeke Zittterd, dae ouch midde oppe Mert sjteit. Mit ó.a. de lètste exemplare van mien buikskes! 😉 (e.n.m.e.n.m.e.n.v.m)
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Mit de kómplimènte. John.
Reageiere: johnhertogh@gmail.com
=================================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 5 28 fibberwarie 2023
De vastelaovend lik alweier achter ós. De vaste is begónne. Dao höb ich in ’t verleje ‘ns ei sjtökske euver gesjreve veur de gezèt. Dat sjteit ouch in mien buikske “Van Oukouk pès Cötelbaek”. Ómdat deze maondj zo kort is, èn ómdat ich get weniger tied höb, zèt ich dit sjtökske in deze ‘van KUL pès KULTUUR’. Einen daag te vruig.
Ein awd vasteleidje.
‘Ringele ringele roze, de boter in de doze, de eier in de kaste, mörge mótte veer vaste’. Nae, gein vastelaovesleidje, da’s veurbie. Höb geer dit jaor ouch ein esjekrutske gehaold? Geer wit toch zeker nog wie meneer pesjtoor aan daen houp esj kump? Dat zeen de verbrende pawme-tekskes van veurig jaor.
Vastedaag woort ouch waal vèsteldaag genuimd. Ein awd gezègkde is: ‘Kirmes in ’t hoes, vèsteldaag in de sjtal’. Dat beteikent dat es ’t kirmes waar de beeste minder goud verzörg woorte. Es ’t óm Sint Mattis vrus , vrus ’t noch 40 nachte. Volges mich haet ’t op 24 febr. neit gevraore! Höbbe veer gelök.
Esjelegounsdig is same mit Gouwe Vriedig nog eine van de richtige vastedaag, wo-op gein vleisj gegaete moch waere. ’t Heringbiete is zo ouch óntsjtange, want vleisj waar vruiger jao duurder es vösj. En…hering sjient goud te zeen taenge ‘ne kater!
Vaste en vrieje
Ich lous ouch dat sómmige luuj in de vastetied veertig daag gein ‘social media’ gebroeke. Gank d’r mer aan sjtaon! Ich doon dao neit aan mit, want dan zouwt geer gein sjtökskes in ‘t Zittesj mee kriege pès aan Paosjzaoterdig! Es de vastetied hawf óm waar, woort ouch al gefees. Mer ’t vrieje loug sjtil pès de Paosje. Daoróm woort ouch waal (óneerbiedig) gezag: ‘Mit vastelaovend wurt dien leifde in ’t zawt gelag, mit hawfvaste eine keer ómgedreed en mit Paosje d’r oet gehaold!’
Trummelke
Kènt geer uch ouch nog herinnere wie veer vruiger mouste vaste? Veertig daag veur de Paosje góng me minder vleisj, sigrette of sjnaps gebroeke. Veer kènjer hawwe allenej ein trummelke en dao gónge alle sjlók, bebbelkes, kermelle en babbelaere, wienbel, belga’s, nogablök in, die-s se door de waek kreegs. Zóndigs góng de trómmel aope en mochte veer get babbelaere opaete. Meistes hawwe veer daonao boekien! Op Paosjzaoterdig, es de klokke trökkoume oet Rome, woort de res aangebraoke, mer dat sjmaakde meistes neit mee, ómdat alles aaneingeplek waar...
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Mit de kómplimènte, © John.
Reageiere: johnhertogh@gmail.com
========================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 4 14 fibberwarie2023
Vandaag is ‘t Valentijnsdaag.
Veur de Romeinen waar dit vruiger ‘n belangriek fees. Volges ‘t verhaol woorte de name van óngetrouwde jóng vrouwe in eine grote kómp gegooid. De ónge-trouwde mannn mochte dan omstebeurt eine naam trèkke. Ónger ‘t fees ware de twee jóng luuj, die aanein gekoppeld woorte, elkaars partner. In 496 woort ’t heidens fees door paus Gelasius verbaoje! Valentijnsdaag is in ‘t Belsj en ós landj in korte tied, saer midden jaore 90, ein groot commercieel succes gewore: cadeau-, buik- en bloumegesjefter profiteiere hievan. Ook de pos deig mit door eine valentijns-postzegel oet te gaeve. In 2007 deig nog 35 % van de bevolking get aan Valentijnsdaag en in dezen tied sjat me dat weniger. Euveriges, 84% van de Valentijnskaarte-versjikkesj is ein vrouw! 😉
Veur de vastelaovesvierdesj…
Veer zitte noe al in waek 7 van ’t jaor 2023. Haopelik wurt de res van ‘t jaor sjus zo gezèllig es ’t laeze van de nuuj Pappegey en wie bie de prachtige Kènjeroptoch van aafgeloupe zóndig. En d’r kump nog väöl mee aan: de Nach van ’t Awd Wief, de Sjolierevastelaovend, ’t Kanón van ’t Balkón, de Grote Optoch, Träötekonkoer mit’t uniek Groot Samesjpel o.l.v. Prins Ruud II *, Sjörkarreoptoch en de Kènjer Carnivale & Appelsienesjmiete, ’t Maske begrave, Esjekrutske haole & Hering-biete…
*Es te thoes ein insjtremènt höbs en doe wils gaer mitsjpele bie ’t Trööte-konkoer op carnavalsmaondig dan is dit dien kans! Kóm óm 14:33 oer meziek make mit ‘t uniek Groot Samesjpel op de historische mert van Zitterd. De pertieje veur dien instremènt kèns te vènje op: www.marotte.nl/2023/02/pak-je-instrument-en-speel-mee-op-het-trootekonkoer/
Väöl plezeier alvas… Miene tuba sjteit in de kòffer op zölder en miene amme-zjuur is al jaore mit vakans…
Es ich dit zo doorlaes zeen ich dat ich niks höb gesjreve euver de vastelaoves- vereiniginge van de Baandert, Broukzitterd, Euverhaove, de Kemperkoel, de Kolleberg, ’t Lömmericherveldj, de Laorhaof, Leijebrouk, Ophaove, Sanderbout, Sjtadbrouk, Vrangendael en nog väöl mee wieke die bie Zitterd heure. Die höbbe natuurlik ouch hun eige fien programma’s. Mer zoväöl plaatsj höb ich neit!
’t Is geine sjrikkelmaondj.
Mer waal eine korte maondj. Aangezeen d’r geine 29 februari is, höbbe zo’n 12.000 luuj in ós landj ouch geine richtige verjäördaag. Mer die viere ’t waal ‘ne daag eerder of later, dènk ich.
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Mit de kómplimènte, © John. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
===========================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 3 31 januari 2023
Zawwel rae(n)ge…
Da’s toch gein waer: dae vieze zawwel rae(n)ge. Hawwe veer èntjelik get sjnee, is dae nao twee daag gans eweg. Noe ich dit sjrief zeen ich de lètste euverbliefsele van de sjneepop in mien häöfke ligke: twee tekskes die de ermpkes mouste veur-sjtèlle. Mer jao, dao kómme ouch anger dènger veur in de plaatsj, wo ich ouch van kèn geneite en wo-euver ich kèn sjrieve.
Limburgs promote…
Ómdat ich lènks en rechs mien gedichter, columns en verhäölkes via mien web-site, de mail, op Feesbouk en in (digitaal) gezètte publiceier en dao ouch waal ’s euver waer aangesjpraoke, wol ich in mien eige wiek, wo ich toch al mee es 30 jaor woon, de luuj ouch werm make veur ós Zittesj door hun mien sjriefsels aan te beije via ’t wiekplatform KLP (Kolleberg, Leijebrouk, Park). ’n Goud idee, dach ich zelf ! Mer… ’t besjtuur daovan haet gekeke nao mien site en leit mich dit weite: “Veer vónje de gedichter en artikele neit voldoende aansjloete bie ós werk veur de wieke”. Waat móste dao dan mit? Niks natuurlik. Pès teen tèlle en flot wiejer mit dit sjtökske dus.
Kènjeroptoch en mee…
En noe op nao ’t LVK. Vraemp dat ‘r dit jaor gein leidjes bie zeen oet Zitterd, Mesjtreich, Haelder en Weert. Gelökkig waal oet Göttekaove! Ich sjpich mich waal al op de Kènjeroptoch. Zeet geer ouch zo benuud nao al die kerkes die de sjnake en mechelkes o.l.v. wageboewesj en awwesj in de Optochhal gemaak höbbe? Wae de jeug haet…En höb geer de nuutste vastelaoves-poster van de gezèt ouch al gehaold? Ich vónj ‘m sjoon… veur ’t Braziliaanse Karneval. Kleurig, fleurig, väöl details, mer ich mis toch de Limburgse ‘touch’, óm ’t in goud Zittesj te sjrieve. ’t Deig mich waal goud te laeze dat de maker geïnsjpireierd waar door de Zittesje Optoch: qua veurbereijing, kleurige wages, kleijer en sjoon gesjminkde gezichter.
Euver Èngelsj…
Ós taal én dialek versjtik bekans in Èngelsje weurd: wie zouws te ‘touch’ in ’t Zittesj sjrieve? In dit geval zou ich veur ‘sjtiel’ keize. Ich höb al dèkser euver ’t Èngelsj in ós taal gesjreve. Mesjiens bèn ich waal awwerwèts mer ’t blif mich sjteure. Zo lous ich in de gezèt euver ‘tiny forests’ (busjkes) die me bie sjole geit aanlègke. ’t Zou toch sjoon zeen óm veur dees plekke sjoon Limburgse weurd te gebroeke. Èngelsj lere de kènjer toch al sjpelenderwies…
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Mit de kómplimènte, © John. Reageiere: johnhertogh@gmail.com
=========================================================================
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 2 17 januari 2023
Ich koum lèts langs de Wieër gewanjele. Ich vroug mich aaf wie ze aan dae naam koume. In Zitterd gouf ’t vruiger eine grote en ‘ne kleine wiejer (viever). De kleine wiejer waar ein euverbliefsel van ein grach op ’t Kleesjterrein en de grote ein res van de grach aan de Sjiefbaan, ein rech gedeilte van de wal. De sjötterie zat hie hun sjieve op óm te oefene mit handj- of kruutsbaog.
Mesjiens kump ‘t woord Sjiefbaan ouch van sjievele, ’t gooie van eine platte sjtein euver ’t water. (keilen in ’t Holles). Wiejer sjreef me vruiger trouwes es wieër. Dae naam is gelökkig bewaard gebleve haet me noe gebroek veur ’t appartemèntecomplex achter ’t Kleesj. Allewiele kalt me van viever en neit mee van wiejer. ’t Werkwoord wiejere of ouch waal hummere beteikent hinniken.
De Linj, noe Ligne, is ouch z’ón aw Zittesje benaming. Gelaege aan de randj van ’t awwe centrum ligke de Zuyd Hogeschool, de bibliotheek, Museum en filmhoes De Domijnen - de naam wurt noe Zicht - , (zorg-)appartemènte en winkels en horeca.. Oppe plaatsj wo vruiger de Linj (van linjeboum) waar, sjteit noe dat enorme geboew. Ich weit nog wie me zich aan ’t vreigele waar euver de naam: me haw ’t ónger angere euver Signa, Atmo en S/phere. Gelökkig is ’t dat neit gewore.
’t Kleesj, ’t Bisschoppelijk College St. Jozef, höb ich al genuimp, noe is ’t ein hotel mit de sjone ‘Zittesje’ naam : Doubletree by Hilton. Zo langzaamaan verdwiene al die aw name, waat ich jaomer vènj.
Kleesj haet trouwes ouch ein anger beteikenis namelik glazetig: de aerpel zeen kleesj. Euver aerpel gesjpraoke: ich vónj nog get aw Zittesje gezèkdes: ‘ne minsj is geinen aerpel (is ein sjikkelik waeze) en de aerpel bluije (läöker in dien zökke), eine aerpelsbujel (grote aeter), dae haet ein laeve wie ‘ne prins in ’n aerpelskoel (dae haet ’t neit breid).
Höb geer ouch nao de eesjte hawve finale van ‘t LVK gekeke? Ózze Cyrille zóng ein sjoon leidje: ‘Wo brent nog leich’, mit teks van Sjon Smeets en meziek van Gian Prince. En waat vónj geer van Don Kiesjot? De tweede en driede hawve finale kómme d’r ouch nog aan, mit ó.a. Kartoesj oet Lömmerich en Maud oet Gelaen. Natuurlik vergaete veer Jesse en Jesse mit ‘Sjtaek dien naeske in ’n glaeske’ neit. Ich doem veur ze allenej. Geer ouch? Nog mee goud nuuts: ’t Kanón kump weier trök, jaomer dat de kaertjes zo vlot weg ware…sjteuring of faelder???
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Mit de kómplimènte, © John.
========================================================================
De eesjte van 2023:
Van KUL pès KULTUUR , ein sjtökske Zittesj van mich veur uch.
Jaorgank 8 nómmer 1 3 jannewarie 2023
Vinjt geer dat ouch?
Höb geer ouch al die sjlaeg geheurd. De aafgeloupe waeke bèn ich mee dan èns gesjrókke van al dat vuurwerk. Neit van dat seiervuurwerk, mer van die bómme. Ich höb en haw ouch väöl mitliej mit al die hunj, katte en veugel. Ich lous dat die d’r nog waeke las van kènne höbbe.
Wie ’t ummer dèkser passeierde höb ich melding gemaak op de buurtapp. Mer dat veil dao neit goud, ómdat die allein veur noodgevalle bliek te zeen… Ich waar trouwes neit de ènnigste dae deze faeler maakde…
Telefonisch, dan mer… väols te lange wachttied. Oetèntjelik höb ich ’t ge-meldj op de Buiten Beter app. Die sjreve mich nao ein paar daag trök:
“Bedank veur eur melding. Veer vènje ’t gans vervaelend dat geer euverlas höb van vuurwerk. Veer doon d’r väöl aan óm deze euverlas aan te pakke en daoróm is ’t ouch belangriek dat veer dees meldinge kriege. ’t Is lestig óm get aan vuurwerkeuverlas te doon ómdat vuurwerk aafsjtaeke gans vlot gebeurt en vlot voorbie is. ’t Is bekans ónmuigelik óm dadesj op heterdaad te betrappe en een boete te gaeve”.
En ’t góng wiejer mit:
“Toch vraoge veer uch om meldinge bie de gemeinte te make es geer overlast ervaart. Went allein es veer weite wo vuurwerk wurt aafgesjtaoke, kènne veer actief handhave. Dat doon veer beveurbeeld door dèkser aanwezig te zeen op dees plekke. Zo kènne veer d’r veur zörge dat jederein prettig en veilig woont in oos gemeinte…” *
Dao mót ich dan mer mit doon. Ich weit waal ein oplossing: Aafsjaffe dat vuurwerk, mer dat zal mich door väöle neit in dank aafgenómme waere, dènk ich. “Doe höbs toch ouch vruiger mit carbid gesjaote”, zulle sommige zègke. Da’s richtig, mer dat passeierde in daen tied – ich höb ’t euver 60 jaor trök - allein op awdjaorsaovend! En meistes mit ‘ne gróp sjnake biejein, zodat veer vanein zouge waat veer deige. En neit sjtiekem op de onmuigelikste tieje en plaatsje. Ich haop dat veer veur de res van ’t jaor d’r vanaaf zeen.
Pès de volgende van KUL pès KULTUUR. Mit de kómplimènte, © John.
* Ze sjreve dit natuurlik neit in ’t Zittesj, ich höb ’t veur uch ómgezat!
=====================================================================================
'
Maak jouw eigen website met JouwWeb